Kinderalimentatie: alles wat je moet weten voor ouders

Vanaf de 18e verjaardag van jullie kind wordt de kinderalimentatie rechtstreeks aan het kind zelf betaald. Jullie kind is dan juridisch meerderjarig. Alleen als het jongmeerderjarige kind daarmee instemt, kunnen jullie als ouders afspreken dat de alimentatie nog aan de andere ouder wordt betaald. Heeft jullie kind een baan en kan jullie kind (deels) in zijn of haar eigen levensonderhoud voorzien? Dan heeft jullie kind misschien geen of minder behoefte. Het is dan verstandig om samen met jullie kind afspraken te maken over de alimentatie.

Ja, de onderhoudsplicht staat los van het recht op omgang. In de volksmond hoor je weleens: “Alimentatie is geen kijkgeld.” Dat klopt. Ook als je geen omgang hebt met je kind, blijf je verplicht om financieel bij te dragen. Andersom geldt dat natuurlijk ook. De ouder die de alimentatie ontvangt mag omgang niet weigeren als er geen alimentatie wordt betaald. Kinderalimentatie mag dus niet worden gebruikt als chantagemiddel om contact tussen het kind en de andere ouder tegen te houden.

Ja, ook als je geen ouderlijk gezag hebt over je kind ben je verplicht om financieel bij te dragen. Het gezag heeft dus geen invloed op de kinderalimentatie.

Ja, als biologische ouder heb je de wettelijke plicht om bij te dragen in de kosten van je kind. Het maakt daarbij niet uit of je officieel erkend bent als vader of moeder; het gaat om het feit dat je het kind hebt verwekt of gebaard.

De hoogte van kinderalimentatie hangt af van twee dingen:

Er bestaan richtlijnen (de zogenoemde Tremanormen) die helpen om een eerlijk bedrag te berekenen. Rechters, advocaten en bemiddelaars gebruiken die vaak als uitgangspunt.

Hulp bij berekenen
Weet je niet goed hoeveel je moet vragen of betalen? Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) kan een berekening voor je maken. Kom je er samen met je ex niet uit? Dan kan de rechter het bedrag vaststellen. Je hebt hiervoor wel een advocaat nodig.

Indexering kinderalimentatie
Let op, de hoogte van de kinderalimentatie wordt elk jaar op 1 januari aangepast. Dit heet indexering. Er zijn situaties waarin de verhoging niet geldt, bijvoorbeeld als jullie daar samen andere afspraken over hebben gemaakt, of als de rechter heeft besloten dat het niet automatisch omhoog gaat.

Nee, dat hoeft niet altijd. Als jullie met elkaar zijn gehuwd of geregistreerd partner zijn, zijn jullie verplicht om een ouderschapsplan aan de rechter voor te leggen. Als jullie alleen samenwonend waren, hoeft dat niet. Het is dan wel verstandig om de normen van het Tremarapport aan te houden.

Jullie kunnen dit onderling afspreken, maar zulke afspraken zijn niet rechtsgeldig. De wet bepaalt dat ouders verplicht zijn om bij te dragen aan de kosten van hun kind(eren). Hier mag niet ten nadele van jullie kind(eren) vanaf worden geweken. Het is natuurlijk anders als je als ouder geen draagkracht hebt om een bijdrage te leveren, maar dan blijft in beginsel sprake van een minimum van € 25,- per maand.

Als er een uitspraak van de rechter of een notariële akte is, levert dit een zogeheten ‘executoriale titel’ op. Daarmee kan je de deurwaarder of het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO) inschakelen om een eventuele achterstand te innen. De deurwaarder kan niet verder terug dan vijf jaar, omdat alles daarvoor verjaard is. Het LBIO stelt specifieke voorwaarden aan de inning. Zo moet er een rechterlijke uitspraak zijn, mag de achterstand niet ouder dan zes maanden zijn en kan er niet geïnd worden bij een achterstand op de kinderrekening.

Ja, de kinderalimentatie gaat elk jaar op 1 januari automatisch omhoog. Dit heet wettelijke indexatie. Het percentage van die verhoging wordt elk jaar aan het einde van het jaar bekendgemaakt door de overheid. Ook als jullie hierover niets hebben afgesproken in het ouderschapsplan, geldt deze verhoging gewoon volgens de wet.

De ouder die betaalt, moet zelf zorgen dat het bedrag wordt aangepast. De ouder die ontvangt, doet er goed aan te controleren of dat ook echt gebeurt.

Is de alimentatie een paar jaar niet verhoogd? Dan kun je de verhoging met terugwerkende kracht nog tot vijf jaar terug opeisen. Wat ouder is dan vijf jaar, kun je helaas niet meer terugvorderen.

De kinderalimentatie kan naast de jaarlijkse wettelijke indexering, worden aangepast als er bijvoorbeeld sprake is van een ‘wijziging van omstandigheden’. Dat kan bijvoorbeeld aan de orde zijn als één van jullie niet verwijtbaar zijn of haar baan verliest, jullie inkomen sterk is veranderd, de hoofdverblijfplaats van jullie kind(eren) wijzigt, jullie kind gaat studeren of er meer kinderen zijn waarvoor alimentatie moet worden betaald.

Als je gaat samenwonen met een nieuwe partner, verandert dat in principe niets aan de kinderalimentatie. Bij hertrouwen of het aangaan van een geregistreerd partnerschap kan er soms wél een effect zijn. Als jullie kind(eren) bij de ouder wonen die een nieuwe partner heeft, kan die partner in sommige gevallen officieel onderhoudsplichtig worden. In de praktijk gaat een rechter hier meestal terughoudend mee om.

Dat kan alleen als de rechter dat bepaald heeft. Alimentatie kent een zogeheten ‘consumptief karakter’, wat betekent dat de bijdrage bedoeld is om direct uit te geven. Terugvorderen is daarom niet in alle situaties mogelijk of wenselijk.

Nee, kinderalimentatie wordt niet gezien als inkomen door de Belastingdienst. Ook heeft het geen invloed op toeslagen, zoals huurtoeslag, zorgtoeslag of kindgebonden budget.

Nee, sinds 2015 is het niet meer mogelijk om kinderalimentatie af te trekken van de belasting.

Kinderalimentatie is bedoeld voor de kosten van verzorging en opvoeding van jullie (kind)eren. Partneralimentatie is een bijdrage aan de kosten van levensonderhoud voor de partner met het laagste inkomen. Kinderalimentatie heeft altijd voorrang boven partneralimentatie. Het is belangrijk om deze twee vormen van alimentatie niet met elkaar te verwarren. Beide hebben hun eigen regels en voorwaarden.