Nederlanders in problemen door WIA-beoordeling: ‘Het wordt steeds erger’
Lang wachten op een (her)beoordeling voor een WIA-uitkering: het overkomt op dit moment 12.000 Nederlanders. De achterstanden blijven oplopen door een tekort aan artsen bij het UWV. “Een groot probleem, dat niet makkelijk op te lossen is”, zegt Astrid Bergenhenegouwen, jurist sociaal zekerheidsrecht bij ARAG. En dus stelde zij de afgelopen jaren het UWV meerdere malen in gebreke.
Het probleem wordt volgens Astrid alleen maar erger. De achterstanden lopen alsmaar hoger op. Uit een brief van de minister van Sociale zekerheid en Werkgelegenheid aan de Tweede Kamer blijkt dat maar 30 procent van de beoordelingen van een WIA-uitkering op tijd plaatsvindt. “De overige 70 procent moet ontzettend lang wachten”, zegt Astrid. “Veel van onze cliënten komen hierdoor in een uiterst onzekere situatie terecht. Vaak ook met grote financiële zorgen.”
Wachten op een herbeoordeling
De wachttijden zijn ook ellenlang bij een zogenaamde herbeoordeling. “Deze mensen ontvangen al een WIA-uitkering, maar die is vaak erg laag. Bij een toename van hun klachten kunnen zij een herbeoordeling aanvragen bij het UWV. Na een herbeoordeling kan de uitkering omhoog gaan”, legt Astrid uit.
Astrid adviseerde een van haar cliënten om zo’n herbeoordeling aan te vragen bij het UWV. “Ik voerde gesprekken met mijn cliënt en daaruit concludeerde ik dat zij nu waarschijnlijk meer arbeidsongeschikt is dan eerder is vastgesteld. Als dat het geval is, dan heeft mijn cliënt recht op een veel hogere uitkering”, zegt Astrid.
“Momenteel ontvangt mijn cliënt een WIA-uitkering van ongeveer € 960,00 bruto per maand en dat is inclusief vakantietoeslag. Als de herbeoordeling succesvol is, dan gaat ze naar een uitkering van ongeveer € 3.370,00 bruto per maand, inclusief vakantietoeslag. Voor mijn cliënt is de herbeoordeling dus ontzettend belangrijk.”
Een dwangsom opleggen
Astrid stuurde het UWV een ingebrekestelling en eiste voor haar cliënt dat het UWV een dwangsom betaalde. Dat kan als het UWV de beslistermijn van acht weken niet haalt. “Het vervelende voor mijn cliënt, en voor alle andere mensen die in dezelfde situatie zitten, is dat het UWV de dwangsom allang heeft betaald. Mijn cliënt wacht nog steeds op de herbeoordeling en ontvangt dus nog geen hogere uitkering.”
“Daar komt bij dat de dwangsom wel oploopt, maar ook daar is een maximumbedrag aan verbonden. Iedere dag dat het UWV niet beslist loopt de dwangsom op. De eerste 14 dagen met € 23,00 per dag. De volgende 14 dagen met € 35,00 per dag en de daaropvolgende dagen tot en met de 42e dag met € 45,00 per dag. Na 42 dagen loopt de dwangsom niet verder op. De dwangsom is dan ook nooit hoger dan € 1.442,00. En dat bedrag heeft mijn cliënt in juni al van het UWV ontvangen.”
Financiële en emotionele gevolgen
Het UWV gaat snel over tot de betaling van de dwangsom, omdat ze de beslistermijn van acht weken dus in 70 procent van de gevallen niet haalt. “Dat zie ik bij veel cliënten gebeuren en dat is een schrijnende situatie. Veel mensen in dezelfde situatie kampen met psychische klachten. Mijn cliënte ontvangt al maanden een relatief lage uitkering. De betaalde dwangsom staat niet tegenover het bedrag dat ze ontvangt, wanneer de herbeoordeling positief uitvalt.”
De gevolgen voor de cliënt van Astrid zijn dan ook groot:
- “Mijn cliënt heeft moeite om haar vaste lasten te betalen. In haar geval lukt dit alleen omdat ze een kleine erfenis heeft ontvangen.”
- “Van de gemeente krijgt ze nu energietoeslag. Als ze met terugwerkende kracht van het UWV een hogere uitkering krijgt, moet zij deze toeslag waarschijnlijk terugbetalen. Dat zorgt voor extra administratieve handelingen en spanningen bij mijn cliënt.”
Naar de rechter
Is er dan echt geen andere mogelijkheid voor de cliënt van Astrid, dan wachten op het UWV? “Die is er wel, want in zo’n situatie kunt u naar de rechter stappen. Aan de rechter wordt dan gevraagd om het UWV op te dragen om een beslissing te nemen. Alleen duurt een procedure bij de rechter ook wel weer enkele maanden. Als er dan nog steeds geen beslissing is genomen, kan de rechter aan UWV ook een dwangsom opleggen. Die is dan wel hoger dan de hiervoor genoemde bedragen.”
“Helaas kan ik er dus niet voor zorgen dat mijn cliënt sneller een WIA-beslissing krijgt. Door UWV in gebreke te stellen en de dwangsom te eisen, leg ik wel het signaal neer dat het geduld van mijn cliënt op is. Hopelijk leiden dit soort signalen er uiteindelijk toe dat UWV weer op tijd beslissingen neemt over uitkeringsrechten”, vertelt Astrid.
