Interview Danny Makkelie | KNVB
De VAR maakt het voetbal eerlijker
De scheidsrechters van de KNVB en juridisch dienstverlener ARAG vormen sinds 2011 een hecht team. In 2018 kreeg het langjarige partnerschap een extra dimensie met de introductie van de VAR (Video Assistant Referee) en de ingebruikname van het hypermoderne ARAG KNVB Replay Center. Het hoofddoel van deze succesvolle kruisbestuiving? Het bevorderen van fair play op de Nederlandse voetbalvelden door het respect en de waardering voor scheidsrechters te verhogen en de kennis van de spelregels te vergroten onder scheidsrechters, spelers en het publiek.
De ‘hand van God’, die Engeland velde op het WK 1986, het loepzuivere, maar afgekeurde doelpunt van de Engelse speler Frank Lampard tegen Duitsland (WK 2010), de handsgoal van Thierry Henry in de WK-playoff wedstrijd Frankrijk-Ierland, die duizenden fans met een groen voetbalhart in rouw dompelde; het zijn enkele voorbeelden van arbitrale vergissingen die een beslissende invloed hadden op de uitkomst van belangrijke wedstrijden. “En dan spreek je alleen nog maar over situaties die zich afspelen op het allerhoogste niveau en voor het oog van de hele wereld”, vertelt Dick van Egmond, ex-arbiter en sinds 2010 coördinator scheidsrechterszaken bij de KNVB.
Introductie VAR
De VAR is geboren vanuit het streven wedstrijden eerlijker te laten verlopen en de kans op beslissende scheidsrechtersfouten zo klein mogelijk te maken. De VAR grijpt alleen in bij zogenoemde clean errors: wel of geen doelpunt door hands, buitenspel of een overtreding, een niet of onterecht gegeven penalty, een niet of onterecht gegeven directe rode kaart en als de verkeerde speler rood of geel krijgt. De VAR heeft een assisterende rol; het is de scheidsrechter op het veld die de eindverantwoordelijkheid voor beslissingen draagt.
Hoewel de KNVB achter de schermen al sinds 2013 experimenteert met de videoscheidsrechter, maakte het grote publiek vorig jaar op het WK in Rusland voor het eerst kennis met het fenomeen. Ondanks enkele schoonheidsfoutjes bewees de VAR meermaals zijn waarde op de meest recente editie van de vierjaarlijkse hoogmis van het interlandvoetbal. Ook in de vaderlandse eredivisie is de VAR sinds het seizoen 2018/2019 een vast onderdeel van het arbitrale team.
Eerlijker speelveld
Hoewel de videoscheidsrechter onder supporters, trainers en journalisten nog zijn criticasters heeft, vindt Dick van Egmond dat de VAR het voetbalspel een stuk eerlijker heeft gemaakt. “Het gemiddelde per weekend bedraagt drie VAR-ingrepen. Dat betekent dat je drie foute beslissingen hebt voorkómen. Tegenover die drie positieve ingrepen staat per weekend gemiddeld één beslissing die verkeerd uitpakt. De invloed van de VAR valt dus duidelijk positief uit. Alle potentiële verbeterpunten nemen we mee in onze driewekelijkse evaluaties om het systeem nog verder te perfectioneren. Maar scheidsrechteren blijft ook in het VAR-tijdperk natuurlijk mensenwerk.” Ook toparbiter Danny Makkelie is van mening dat het video assistant refereesysteem het scheidsrechtersvak positief heeft veranderd: “We maken het nodige goed met de VAR, waardoor de sport eerlijker wordt. Bovendien zorgt de VAR voor een betere bescherming van scheidsrechters. We kunnen grote fouten die een carrière stukmaken nu voorkómen.
Zenuwcentrum
Met het ARAG KNVB Replay Center is de KNVB de eerste voetbalbond die beschikt over een control room voor video-arbitrage op het eigen terrein. “Onze videoruimte is echt de mooiste, beste en meest geavanceerde in haar soort”, stelt Makkelie vanuit zijn internationale ervaring als videoscheidsrechter. Het zenuwcentrum van de Nederlandse VAR is uitgerust met 48 tv-schermen. Die zijn weer verdeeld over zes units. Elke videoscheidsrechter heeft acht schermen tot zijn beschikking en kan dus vanuit verschillende hoeken een situatie beoordelen om tot een beslissing te komen. Een supervisor overziet het hele proces en zorgt ervoor dat het VAR-team zijn werk kan doen en niet wordt afgeleid. “We krijgen geregeld vertegenwoordigers van andere voetbalbonden over de vloer, om bij ons inspiratie op te doen”, aldus Van Egmond.
Natuurlijk partnerschap
Zowel ARAG als de KNVB is erg blij met het partnerschap. Ze zien de samenwerking als een voorbeeld van natuurlijke synergie tussen gelijkgestemde zielen. “De samenwerking is veel meer dan alleen een naam op het mouwtje”, zegt Van Egmond. “Het doel is om de arbitrage echt naar een hoger niveau te tillen. ARAG stelt zich daarbij als partner heel betrokken op. Het bedrijf is zichtbaar aanwezig bij evenementen, terwijl het met een initiatief als het Fairplay certificaat – kwaliteitskeurmerk voor een professioneel scheidsrechtersbeleid bij voetbalclubs – ook flink investeert in het bevorderen van goede arbitrage in de breedtesport.” Voor Gert-Jan Siebelink, manager Corporate Communication & Marketing bij ARAG Nederland, is een gezamenlijk streven naar fair play in zowel de sport als de samenleving de drijvende kracht achter de samenwerking met de KNVB Scheidsrechters: “Scheidsrechters leiden het voetbalspel in goede banen, terwijl ARAG het spel van de samenleving stuurt. Wij hanteren allebei regels: we de-escaleren en bemiddelen waar het kan, maar treden ferm op als het moet. Het streven naar fair play vormt daarbij altijd het uitgangspunt en de verbindende factor tussen ons dagelijks werk en de taak van de scheidsrechters. We zijn er dan ook trots op dat we achter en naast toppers staan die wekelijks op het hoogste niveau acteren. Snel moeten beslissen, de spelregelkennis beheersen, de fysieke en mentale voorbereiding: ik heb ongelooflijk veel respect voor wat de KNVB Scheidsrechters doen."
