Kinderalimentatie
Kinderalimentatie is een onderwerp waar veel ouders vragen over hebben. Hoeveel moet er betaald worden? Tot wanneer loopt de onderhoudsverplichting? En wat kun je doen als de andere ouder niet betaalt? In dit artikel geeft ARAG-advocaat Romy Vermeulen antwoord op de meestgestelde vragen.
Als jullie als ouders uit elkaar gaan, komt er veel op jullie af. Emoties, praktische zaken en juridische onderwerpen lopen vaak door elkaar. Juist in die periode is het belangrijk om het belang van jullie kind(eren) voorop te blijven stellen. Want ook al zijn jullie niet meer samen, jullie blijven samen verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van jullie (kind)eren. Het idee achter kinderalimentatie is dat een kind zo min mogelijk merkt van het feit dat jullie als ouders niet meer samenleven.
Wat is kinderalimentatie?
Kinderalimentatie is een maandelijkse financiële bijdrage aan de andere ouder voor de kosten van opvoeding en verzorging van het kind. Meestal betaalt de ouder bij wie het kind niet zijn hoofdverblijf heeft deze bijdrage. Voor kinderen tussen de 18 en 21 jaar (ook wel ‘jongmeerderjarigen’ genoemd) gaat het om kosten van studie en levensonderhoud. In dat geval wordt de bijdrage rechtstreeks aan het kind betaald.
Tot welke leeftijd ben je verplicht kinderalimentatie te betalen?
Jullie zijn als ouders wettelijk verplicht om bij te dragen in de kosten van jullie kind(eren) totdat zij 21 jaar zijn. In overleg kunnen jullie afspreken dat de onderhoudsplicht langer duurt, bijvoorbeeld zolang een kind nog studeert. In bijzondere gevallen, zoals bij een kind dat gehandicapt is, kan de onderhoudsverplichting ook langer duren. Als een (jong)meerderjarig kind volledig in zijn of haar eigen levensonderhoud kan voorzien, dan kan de verplichting eerder stoppen.
Wie ontvangt de alimentatie als mijn kind 18 jaar of ouder is?
Vanaf de 18e verjaardag van jullie kind wordt de kinderalimentatie rechtstreeks aan het kind zelf betaald. Jullie kind is dan juridisch meerderjarig. Alleen als het jongmeerderjarige kind daarmee instemt, kunnen jullie als ouders afspreken dat de alimentatie nog aan de andere ouder wordt betaald. Heeft jullie kind een baan en kan jullie kind (deels) in zijn of haar eigen levensonderhoud voorzien? Dan heeft jullie kind misschien geen of minder behoefte. Het is dan verstandig om samen met jullie kind afspraken te maken over de alimentatie.
Hoe werkt kinderalimentatie bij co-ouderschap?
Bij co-ouderschap verdelen jullie als ouders de zorg én de kosten van jullie kind(eren). Soms gebeurt dit via een maandelijkse bijdrage, maar vaak openen ouders een gezamenlijke kinderrekening. Beide ouders storten hier maandelijks een vast bedrag op (inclusief de kinderbijslag), afhankelijk van hun draagkracht. Van deze rekening worden de kosten betaald die niet direct aan het huishouden van jullie als ouders zijn gekoppeld, zoals kleding en schoenen, kapper, schoolkosten, sport, hobby’s, een fiets, ov-kosten, uitstapjes, vakanties en niet vergoede medische kosten.
Hoe wordt de hoogte van de kinderalimentatie berekend?
De hoogte van kinderalimentatie hangt af van twee dingen:
- Wat je kind nodig heeft, de zogenaamde behoefte. Hierbij wordt gekeken naar hoe jullie leefden toen je nog samen was: wat waren de gewone uitgaven voor eten, kleding, school en vrije tijd?
- Wat jij en je ex kunnen betalen, dat is de draagkracht. Hiervoor wordt gekeken naar jullie huidige inkomen en vaste lasten.
Er bestaan richtlijnen (de zogenoemde Tremanormen) die helpen om een eerlijk bedrag te berekenen. Rechters, advocaten en bemiddelaars gebruiken die vaak als uitgangspunt.
Hulp bij berekenen
Weet je niet goed hoeveel je moet vragen of betalen? Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) kan een berekening voor je maken. Kom je er samen met je ex niet uit? Dan kan de rechter het bedrag vaststellen. Je hebt hiervoor wel een advocaat nodig.
Let op: de hoogte van de kinderalimentatie wordt elk jaar op 1 januari aangepast. Dit heet indexering. Er zijn situaties waarin de verhoging niet geldt, bijvoorbeeld als jullie daar samen andere afspraken over hebben gemaakt, of als de rechter heeft besloten dat het niet automatisch omhoog gaat.
Praktische tips van Romy Vermeulen
ARAG-advocaat Romy Vermeulen geeft praktische tips:
1. Overleg met elkaar en wees redelijk
Het is verstandig om altijd eerst met je ex-partner te overleggen. Probeer in alle redelijkheid tot afspraken te komen over de kosten voor jullie (kind)eren.
2. Schakel een professional in
Een alimentatieberekening is en blijft maatwerk. Voor zover mogelijk, schakel dan altijd een professional in om een (her)berekening te maken die passend is in jullie situatie. Zo weet je zeker dat het bedrag eerlijk is en aansluit bij de behoefte van jullie kind(eren) en de draagkracht van jullie als ouders.
3. Leg afspraken schriftelijk vast
Leg de afspraken over kinderalimentatie vast in een ouderschapsplan. Heb je recht op alimentatie? Dan is het slim om het ouderschapsplan (ook als dat niet verplicht is) te laten bekrachtigen door de rechter of op te nemen in een notariële akte. Dat geeft een ‘executoriale titel’ en zorgt ervoor dat je het bedrag kunt laten innen als de andere ouder niet betaalt.
4. Wees zo concreet mogelijk
Probeer duidelijke afspraken te maken over welke kosten onder de kinderalimentatie vallen. Als je afspraken wilt maken over bijzondere kosten (bijvoorbeeld de kosten voor een beugel, bril, rijlessen, duurdere schooluitgaven zoals een laptop) noteer dit dan zo concreet mogelijk om discussie in de toekomst te voorkomen.
5. Evalueer regelmatig jullie afspraken
Verandert er iets in jullie situatie of die van jullie kind(eren)? Kijk dan samen of de afspraken over de kinderalimentatie nog passen bij jullie situatie. Schakel zo nodig een professional in om een herberekening te maken.
Veelgestelde vragen:
In principe vallen alle kosten die nodig zijn voor de verzorging en opvoeding van een kind hieronder. Denk aan eten en drinken, kleding en schoenen, de kapper, schoolkosten, sport, hobby’s, een fiets, ov-kosten, uitstapjes, vakanties en medische kosten die niet worden vergoed.
Als jullie hierover geen aparte afspraken hebben gemaakt, moeten in principe alle kosten uit de kinderalimentatie worden betaald.
Je kunt natuurlijk altijd aan de betalende ouder vragen om extra hulp bij bepaalde kosten, maar die is niet verplicht om extra bij te dragen. Een extra bijdrage kan ook niet via de rechter worden afgedwongen.
Nee, dat hoeft niet. Er is geen wettelijke verplichting om aan de betalende ouder te laten zien waar de bijdrage aan is uitgegeven. Het belangrijkste is dat het geld wordt gebruikt voor het welzijn van jullie kind(eren).
Ja, de onderhoudsplicht staat los van het recht op omgang. In de volksmond hoor je weleens: “Alimentatie is geen kijkgeld.”. Dat klopt. Ook als je geen omgang hebt met je kind, blijf je verplicht om financieel bij te dragen. Andersom geldt dat natuurlijk ook. De ouder die de alimentatie ontvangt mag omgang niet weigeren als er geen alimentatie wordt betaald. Kinderalimentatie mag dus niet worden gebruikt als chantagemiddel om contact tussen het kind en de andere ouder tegen te houden.
Ja, ook als je geen ouderlijk gezag hebt over je kind ben je verplicht om financieel bij te dragen. Het gezag heeft dus geen invloed op de kinderalimentatie.
Ja, als biologische ouder heb je de wettelijke plicht om bij te dragen in de kosten van je kind. Het maakt daarbij niet uit of je officieel erkend bent als vader of moeder; het gaat om het feit dat je het kind hebt verwekt of gebaard.
Nee, dat hoeft niet altijd. Als jullie met elkaar zijn gehuwd of geregistreerd partner zijn, zijn jullie verplicht om een ouderschapsplan aan de rechter voor te leggen. Als jullie alleen samenwonend waren, hoeft dat niet. Het is dan wel verstandig om de normen van het Tremarapport aan te houden.
Jullie kunnen hierover samen afspraken maken, maar die zijn niet rechtsgeldig. De wet bepaalt namelijk dat ouders verplicht zijn om bij te dragen aan de kosten van hun kind(eren). Van die verplichting mag niet worden afgeweken als dat nadelig is voor het kind. Het is natuurlijk een ander verhaal als een ouder echt geen financiële draagkracht heeft om iets bij te dragen. In dat geval geldt in principe nog wel een minimumbijdrage van €25 per maand.
Als er een uitspraak van de rechter of een notariële akte is, levert dit een zogeheten ‘executoriale titel’ op. Daarmee kan je de deurwaarder of het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO) inschakelen om een eventuele achterstand te innen. De deurwaarder kan niet verder terug dan vijf jaar, omdat alles daarvoor verjaard is. Het LBIO stelt specifieke voorwaarden aan de inning. Zo moet er een rechterlijke uitspraak zijn, mag de achterstand niet ouder dan zes maanden zijn en kan er niet geïnd worden bij een achterstand op de kinderrekening.
Ja, de kinderalimentatie moet elk jaar op 1 januari worden verhoogd met de wettelijke indexatie. Het exacte percentage wordt elk jaar aan het eind van het jaar bekendgemaakt. Ook als daar in het ouderschapsplan niets over is afgesproken, geldt de indexatie automatisch op basis van de wet. De betalende ouder moet dit zelf aanpassen, en de andere ouder doet er goed aan om te controleren of dat ook echt gebeurt. Is de alimentatie niet geïndexeerd terwijl dat wel had gemoeten? Dan kan de wettelijke verhoging (als er een executoriale titel is, zoals een beschikking of convenant) nog tot vijf jaar terug worden opgeëist. Alles wat ouder is dan dat, is verjaard.
De kinderalimentatie kan naast de jaarlijkse wettelijke indexering, worden aangepast als er bijvoorbeeld sprake is van een ‘wijziging van omstandigheden’. Dat kan bijvoorbeeld aan de orde zijn als één van jullie niet verwijtbaar zijn of haar baan verliest, jullie inkomen sterk is veranderd, de hoofdverblijfplaats van jullie kind(eren) wijzigt, jullie kind gaat studeren of er meer kinderen zijn waarvoor alimentatie moet worden betaald.
Dat kan alleen als de rechter dat bepaald heeft. Alimentatie kent een zogeheten ‘consumptief karakter’, wat betekent dat de bijdrage bedoeld is om direct uit te geven. Terugvorderen is daarom niet in alle situaties mogelijk of wenselijk.
Nee, kinderalimentatie wordt niet gezien als inkomen door de Belastingdienst. Ook heeft het geen invloed op toeslagen, zoals huurtoeslag, zorgtoeslag of kindgebonden budget.
Nee, sinds 2015 is het niet meer mogelijk om kinderalimentatie af te trekken van de belasting.
Kinderalimentatie is bedoeld voor de kosten van verzorging en opvoeding van jullie (kind)eren. Partneralimentatie is een bijdrage aan de kosten van levensonderhoud voor de partner met het laagste inkomen. Kinderalimentatie heeft altijd voorrang boven partneralimentatie. Het is belangrijk om deze twee vormen van alimentatie niet met elkaar te verwarren. Beide hebben hun eigen regels en voorwaarden.
Als je gaat samenwonen met een nieuwe partner, verandert dat in principe niets aan de kinderalimentatie. Bij hertrouwen of het aangaan van een geregistreerd partnerschap kan er soms wél een effect zijn. Als jullie kind(eren) bij de ouder wonen die een nieuwe partner heeft, kan die partner in sommige gevallen officieel onderhoudsplichtig worden. In de praktijk gaat een rechter hier meestal terughoudend mee om.


