Bewijs verzamelen bij dreigend ontslag: dit mag wel en dit beslist niet
Leestijd: 2 minuten
Stel: je werkgever wil je ontslaan en jij denkt dat er documenten zijn die jouw kant van het verhaal onderbouwen. Dan is het misschien verleidelijk om alvast wat bewijs veilig te stellen – bijvoorbeeld door e-mails of verslagen naar jezelf te mailen of te downloaden. Maar pas op: dat kan je duur komen te staan.
Jurist Hanneke Boesveld legt uit wat je wél en beter niet kunt doen en hoe het wettelijk inzagerecht vanaf 2025 werknemers helpt.
Niet mailen, niet downloaden – eerst denken
Bij dreigend ontslag is de verleiding groot om alvast bewijs veilig te stellen. Denk aan gespreksverslagen, beoordelingsformulieren of e-mails over jouw functioneren. Toch is het mailen of downloaden van dergelijke informatie een groot juridisch risico. Veel arbeidsovereenkomsten bevatten geheimhoudingsbedingen of bepalingen over het gebruik van bedrijfsdata. Wie die overtreedt, kan op staande voet ontslagen worden en geconfronteerd worden met forse boetes.
Werknemers denken vaak dat ze recht hebben op die informatie, maar pakken het dan verkeerd aan. Downloaden of mailen naar je privé-account is precies wat je níet moet doen. Er is een wettelijke manier om toegang te krijgen – en die is veel veiliger.
Nieuw bewijsrecht biedt recht op inzage
Vanaf begin 2025 geldt het nieuwe bewijsrecht. Werknemers krijgen daarmee een wettelijk recht op inzage, afschrift of uittreksel van informatie die van belang kan zijn voor hun verweer – nog vóórdat er een rechtszaak is gestart.
Je hoeft dus geen digitale achterdeur te nemen. Je kunt je werkgever gewoon vragen om de stukken die je nodig hebt. Als die weigert, kan de rechter alsnog bepalen dat je recht hebt op inzage.
Let op: het moet wel gaan om informatie die écht relevant is voor jouw zaak. En gegevens van anderen (zoals medische of privé-informatie) kunnen onder voorwaarden of helemaal buiten bereik blijven.
De risico’s uit de praktijk: wat zegt de rechter?
In de praktijk zijn rechters vaak streng als je op eigen houtje documenten verzamelt. Zo oordeelde de rechtbank Gelderland (1 november 2024, JAR 2025/3) dat een directeur ten onrechte vertrouwelijke gegevens had gedownload, zelfs al voelde hij zich overvallen door het voorgenomen ontslag. De rechter ontbond zijn contract, al kreeg hij nog wél een transitievergoeding omdat het geen ernstig wangedrag was.
Toch zijn er ook rechters die begrip tonen. In sommige zaken (zie o.a. Hof Amsterdam 2020, ECLI:NL:GHAMS:2020:3112 en Rb. 's-Hertogenbosch 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:40470) vonden rechters het wél begrijpelijk dat een werknemer documenten had meegenomen – zolang hij ze niet verder had verspreid en aannemelijk kon maken dat ze nodig waren voor zijn verdediging.
De context is cruciaal. Ging het om enkele documenten? Had de werknemer een concreet belang? En bleef de informatie intern? Dan zijn rechters soms milder. Maar wie duizenden bestanden binnenhaalt of gevoelige data van collega’s opslaat, begeeft zich op glad ijs.
Wat kun je dan wél doen?
- 1. Raadpleeg direct een jurist: die kan inschatten of je recht hebt op inzage.
- 2. Vraag om stukken bij je werkgever: verwijs naar het wettelijke inzagerecht en omschrijf welke concrete stukken je nodig hebt.
- 3. Documenteer je verzoek: doe het schriftelijk en houd je communicatie professioneel.
- 4. Dien eventueel een verzoek in bij de rechter: als je werkgever weigert, kan een jurist je helpen een voorlopige voorziening te vragen.
Zorg dat je het morele en juridische gelijk aan jouw kant houdt. Ga niet knoeien met vertrouwelijke data, maar werk binnen de wet. Dat maakt je sterker, niet zwakker.
Samenvattend: blijf binnen de lijnen
Mag je bedrijfsgegevens downloaden voor je verweer? In uitzonderlijke gevallen, ja. Maar doorgaans geldt: niet doen zonder overleg met een jurist. Het nieuwe inzagerecht biedt betere, veiligere routes. Je rechten beschermen begint met juridisch verstandig handelen.
